Azerbaycan kökenli bir aileden gelen Ataol Behramoğlu 13 Nisan 1942 tarihinde İstanbul'da doğdu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı bölümünü bitiren şair 1960'lı yıllarda yayınlamaya başladığı kitaplarıyla dikkat çekti. İsmet Özel'in de aralarında olduğu üç arkadaşıyla Ant dergisi kurdu. (1969) Bu dergide "Toplumcu Genç Şairler Savaş Açıyor" başlıklı dizi yazılarda toplumcu şiir görüşünü açıkladı.
1970 yılında iki yılı Londra ve Paris'te, iki yılı da Moskova' da olmak üzere 4 yıl sürecek bir yurtdışı gezisine çıktı. Paris'te Aragon ve Neruda'yla tanışma olanağı buldu. Sovyet Yazarlar Birliği'nin davetlisi olarak gittiği Moskova'da, Devlet Üniversitesi'nde stajyer olarak Rus edebiyatı ile ilgili çalışmalar yaptı. Yurda döndüğünde İstanbul Şehir Tiyatroları'nda dramaturg olarak çalışmaya başladı (1974-1980). Bu arada Ant, Evrim, Yeni Dergi, Ataç, Devinim 60, Şiir Sanatı, Yeni Gerçek, Papirüs ve İsmet Özel ile birlikte kurduğu Halkın Dostları, kardeşi Nihat Behram’la birlikte kurduğu Militan dergilerinde çıkan şiirleri ile adını duyurdu.
12 Eylül 1980 Askeri Darbesi’nden sonra ağır hapis cezasına çarptırılması nedeniyle 1984 yılı sonunda ülkeden ayrıldı. Beş buçuk yıl yaşadığı Paris’te Anka adlı bir dergide çalıştı, Rus edebiyatından önemli çeviriler yaptı. 1989 yılında tüm suçlamalardan aklandığında Türkiye'ye döndü ve birkaç yıl Simavi Yayınları'nda editör, Pendik Belediyesi'nde kültür danışmanı olarak çalıştı. 1995 - 1999 yılları arasında Türkiye Yazarlar Sendikası Genel Başkanlığını yaptı. 1995-2009 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü'nde öğretim görevlisi olarak çalışan Behramoğlu halen Cumartesi günleri Cumhuriyet gazetesinde köşeyazıları yazmaktadır.
Uluslararası PEN Kulüpleri Federasyonu Türkiye Merkezi’nin önerisiyle UNESCO tarafından 21 Mart tarihinin ‘Dünya Şiir Günü’ olarak kabul edilmesi dolayısıyla düzenlenen etkinlikte ’2003 Dünya Şiir Günü Şiir Büyük Ödülü’ alan Ataol Behramoğlu kaleme aldığı ’2003 Dünya Şiir Günü Bildirisi’nde şiiri şöyle tanımlıyor:
“Onu ne sadece sözcüklere, ne sadece ses, kurgu, mecaz, ya da imgeye, ne sadece düşünce ya da duyguya indirgeyebiliriz. Bütün bunları birleştiren harç, maya, töz, özsu, yaşamın kendisidir. Sözcükler ne sadece araç, ne de amaçtır. Amaç, yaşamı kirinden, pasından arındırmak, onu anlamlı, yaşanır, yaşanası kılmaktır.”
Toplumcu dünya görüşü, yenilikçi edebiyat anlayışıyla tanınan ve şiirin yanısıra deneme, eleştiri, gezi, çocuk yazını, tiyatro ve çeviri alanlarında da yapıtları bulunan şairin şiirleri belli başlı yabancı dillere çevrilerek kitap, dergi ve seçkilerde yayımlanmış, bazı şiirleri ise bestelenmiştir.
BAZI ESERLERİ:
Şiir:
Bir Ermeni General (1965)
Kuşatmada (1978)
İyi Bir Yurttaş Aranıyor (1983)
Bir Gün Mutlaka (1991)
Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var (1991)
Hayata Uzun Veda(2008)
Deneme - İnceleme:
Yaşayan Bir Şiir (1986, 2007)
Şiirin Dili-Anadil (1995,2007)
Nazım’a Bir Güz Çelengi (1997)
Rus Edebiyatında Puşkin Gerçekçiliği(2001)
Benim Prens Adalarım(2010)
Anı:
Aziz Nesinli Fotoğraflar (1995)
Aziz Nesin'li Anılar(2008)
Gezi:
Başka Gökler Altında (1996, 2010)
Yurdu Teninde Duymak(2008)
Oyun:
Lozan(1993)
Mektup:
Genç Bir Şairden Genç Bir Şaire Mektuplar
(İ.Özel'le mektupları,1995)
Şiirin Kanadında Mektuplar
(M.Demirtaş'la mektupları,1997)
Çocuk:
Yiğitler Yiğiti ve Uçan At Masalı(şiir-masal)
Dünya Halk Masalları(çeviri-uyarlama)
Düşler Kuruyorum (kitapta bölüm)
M.Zoşçenko-Lastik Papuçlar(çeviri)
Antoloji:
Büyük Türk Şiiri Antolojisi
(2 cilt,1987, eklerle yeni basım
Dünya Şiiri Antolojisi
( 4 cilt,1997 Ataol Behramoğlu-Özdemir İnce)
Çağdaş Bulgar Şiiri Antolojisi(1983)
(Ö. İnce-A. Behramoğlu, eklerle yeni basım 2008)
Çağdaş Rus Şiiri Antolojisi
(eklerle yeni basım, 2008)
Uçur Diye, Ey Aşk(Tematik Aşk Şiirleri,2007)
Çeviri:
Anton Çehov-Büyük Oyunlar
(İvanov-Orman Cini-Vanya Dayı,
Martı-Üç Kızkardeş-Vişne Bahçesi)
Aleksandr Puşkin-Bütün Öyküler, Bütün Romanlar
Aleksandr Puşkin-Seviyordum Sizi (şiirler)
Jose Marti-Göklerde Eriyip Gitmek İsterdim (şiirler)
V.Tulyakova-Nâzımla Son Söyleşimiz
ÖDÜLLERİ:
1981 - Asya Afrika Yazarlar Birliği Lotus Edebiyat Büyük Ödülü
2002 - PEN Yazarlar Derneği "Dünya Şiir Günü Büyük Ödülü"
2008 - Puşkin Ödülü
2015 - UKKSA Yaşam Boyu Onur Ödülü
(Uluslararası Knidos Kültür ve Sanat Akademisi)
Daha fazla bilgi için:
http://www.ataolbehramoglu.com.tr/
ŞİİRLERİ